45. Jak poradzić sobie w czasie kryzysu gospodarczego? 15 rozwiązań dla przedsiębiorców

Patryk – przystojny brunet o brązowych oczach – jest jednoosobowym przedsiębiorcą, który nie zatrudnia pracowników. Do tej pory prowadził usługi doradcze w lokalu wynajmowanym od XYZ sp. z o.o. za kwotę 2.000 zł miesięcznie. Płacił pełny ZUS, który kosztował go 1.431,48 zł miesięcznie. Koszty prądu wynosiły go około 300 zł miesięcznie, zaś wody i ścieków – około 50 zł miesięcznie. Do tego dochodził abonament telefoniczny i internet, za które w każdym miesiącu płacił 150 zł. Biuro rachunkowe, które obsługiwało jego firmę, pobierało od niego 183 zł. Łącznie koszty stałe jego firmy wynosiły około 4.100 zł miesięcznie. W ciągu ostatnich kilku miesięcy Patryk otrzymywał średni przychód około 8.000 zł miesięcznie. Po zapłaceniu kosztów stałych, podatku dochodowego i VAT-u pozostawał mu ostatecznie dochód w wysokości około 2.000-2.500 zł miesięcznie. Jednak po wybuchu epidemii koronawirusa przestali do niego przychodzić klienci. Co gorsze, wprowadzenie w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego bez terminu spowodowało konieczność zaprzestania przeze niego od dnia 13 marca 2020r. do odwołania prowadzenia działalności w wynajmowanym lokalu z przyczyn zdrowotnych narzuconych przez przepisy prawa polskiego (podobnie jak setek tysięcy innych lokali usługowych w Polsce). Widmo ogromnych strat zajrzało w oczy Patryka.

Niecałe dwa tygodnie temu zaczął się światowy kryzys gospodarczy, który może być znacznie większy od tego z 2008r. Przestrzegałem przed nim już w 26 odcinku mojego bloga pt. „Jak przygotować się do nadchodzącego kryzysu finansowego?” – czytaj. Ostatnio miały miejsce najsilniejsze od 33 lat spadki na amerykańskiej giełdzie Wall Street, co ma niszczący wpływ na gospodarkę globalną. Wbrew jednak temu, co próbują nam wmówić rządzący – kryzys ten nie jest wynikiem rozprzestrzeniającego się koronawirusa, natomiast niewątpliwie wybuch tej pandemii stał się iskrą zapalną, która go gwałtownie przyśpieszyła.

W ciągu ostatnich kilkunastu dni nasze życie całkowicie się zmieniło. Znaleźliśmy się w zupełnie nowej sytuacji. Większość z nas ma obecnie wyłączoną lub ograniczoną możliwość prowadzenia firmy lub też nie chodzi obecnie do pracy, szkoły, czy też uczelni. Powinniśmy unikać skupisk ludzkich po to, aby nie zarazić się koronawirusem, który z niebywałą szybkością przenosi się drogą kropelkową. W naszym interesie jest ograniczenie do minimum kontaktów z innymi ludźmi. O tym, jak jak powinniśmy zachować się w czasie koronawirusa pisałem w poprzednim odcinku bloga – czytaj.

Działalność setek tysięcy firm została zamknięta lub ograniczona z powodu koronawirusa, zaś władze rekomendują wszystkim przebywanie w domu, aby zahamować rozprzestrzenianie się tej epidemii.

Nie wiem, czy prowadzisz firmę, a jeżeli tak to czy jest to jednoosobowa działalność gospodarcza, czy też jakaś większa spółka. Historia Patryka jest jedną z setek tysięcy dramatycznych historii, które dotykają obecnie ponad miliona przedsiębiorców w Polsce. Sytuacja każdego dnia się pogarsza i nie wiemy, co może nas czekać w najbliższych dniach.

Jeśli rażąco zwiększy się liczba osób zakażonych koronawirusem to prawdopodobnie władze wkrótce zakażą wychodzenia na ulice, za wyjątkiem np. pójścia po niezbędne zakupy (jak np. w Hiszpanii i we Włoszech).

I tak, w przypadku naszego bohatera Patryka – jeżeli brak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w wynajmowanym lokalu przedłuży się do 3 miesięcy to dalsze trwanie jego firmy spowoduje powstanie zadłużenia w kwocie 12.300 złotych, przy zerowym przychodzie.

Dlatego też postanowiłem dziś wymienić Wam 15 sposobów, jak możesz poradzić sobie w czasie kryzysu gospodarczego. Od razu podkreślam, że bezpośrednio Ciebie dotyczyć mogą np. niektóre lub nawet tylko jedna z nich, gdyż każdy przedsiębiorca jest w innej sytuacji faktycznej i prawnej. Są one ułożone stopniowo, tj. od najłagodniejszych aż do najbardziej radykalnych. Sam musisz dobrze zastanowić się, czy któraś z nich jest właściwa w Twojej sytuacji. Oto one:

1) Napisz podanie o obniżenie czynszu najmu, jeżeli wynajmujesz lokal

Jeśli jesteś najemcą lokalu dla firmy to zaproponowanie wynajmującemu obniżenia Twojego czynszu nic Cię nie kosztuje, a przy odrobinie szczęścia może się nawet i udać.

Możesz to przykładowo argumentować w następujący sposób:

„Zaistniała sytuacja epidemii powoduje jednocześnie zmniejszenie niektórych Państwa kosztów jako Wynajmującego i uzyskanie pewnych oszczędności, a zatem obniżenie przedmiotowego czynszu jest zasadne także z Państwa punktu widzenia, albowiem:

1) od dnia zaprzestania prowadzenia przeze mnie działalności w wynajmowanym lokalunie ponoszą Państwo kosztów zużycia energii elektrycznej, wody i mediów (do odwołania), co obniża Państwa wydatki z tego tytułu,

2) Władze Gminy umarzają podatek od nieruchomości wobec przedsiębiorców, co jest dla Państwa niewątpliwą oszczędnością (użyj tego argumentu, jeżeli rzeczywiście tak jest),

3) zaprzestania prowadzenia przeze mnie działalności w wynajmowanym lokalu leżało w Państwa interesie, gdyż zmniejsza ryzyko zarażenia personelu budynku, innych najemców oraz wszystkich Klientów wchodzących do budynku,

4) pandemia koronawirusa może spowodować zamknięcie w Polsce setek tysięcy firm, przy czym zależy mi na przetrwaniu tego trudnego okresu i dalszym prowadzeniu Firmy w wynajmowanym od Państwa lokalu, co także leży w Państwa długotrwałym interesie”.

2) Postaraj się świadczyć usługi zdalnie (przez internet lub telefon), jeżeli to możliwe

Nie każda firma ma możliwość działalności zdalnej, ale niektóre na pewno tak. Jeśli np. prowadzisz szkołę językową to zapewne możesz część lekcji zrealizować przez Skype’a. Prze internet możesz też sprzedawać pewne produkty.

I tak przykładowo możesz pozostawić Klientom następującą informację:

„Drodzy Klienci !

Dbamy o Zdrowie Wasze i naszych współpracowników, dlatego informuję, że przez pewien czas – zamiast wizyt osobistych w naszej Firmie – świadczymy usługi zdalnie, tzn. przez telefon lub internet.

Oznacza to, że w normalnym czasie pracy świadczymy swoje usługi na dotychczasowych zasadach, które przesyłamy Wam drogą mailową.

Wszystkim życzymy dużo zdrowia i bezpiecznego przeczekania okresu koronawirusa… 🙂 ”.

3) Wyślij pracowników na pracę zdalną, jeżeli to możliwe

W 43. odcinku bloga pisałem na temat obowiązków wynikających ze Specustawy o przeciwdziałaniu i zwalczaniu koronawirusa – czytaj.

Zgodnie z tą Specustawą – w celu przeciwdziałania koronawirusowi jako pracodawca możesz polecić Pracownikowi wykonywanie tzw. pracy zdalnej przez pewien czas oznaczony.

Oznacza to, że pracownik będzie musiał dalej wykonywać swoją pracę określoną w umowie o pracę, ale poza miejscem jej stałego wykonywania, czyli poza zakładem pracy.

Jako pracodawca możesz więc polecić pracownikowi pracę przy pomocy laptopa za pośrednictwem internetu, np. w domu.

4) Skorzystaj z programu pomocy rządowej dla przedsiębiorców – tzw. Tarczy antykryzysowej, jeśli w Twoim przypadku to się opłaca

Zawsze jestem ostrożny, jeżeli chodzi o zapowiedzi polityków wobec przedsiębiorców, gdyż często mają one bardziej na celu propagandowe pokazanie w mediach, jak rzekomo starają się oni „walczyć” o nasz interes, gdy tymczasem to oni najczęściej szkodzą przedsiębiorcom coraz bardziej szkodliwymi przepisami prawnymi.

Nie wiadomo jeszcze, jak ostatecznie będzie wyglądał program pomocy rządowej dla przedsiębiorców– tzw. Tarcza antykryzysowa, dlatego nie chcę się jednoznacznie na jego temat wypowiadać.

W mediach mówi się jedynie oprzesunięciu płacenia składek na ubezpieczenia społeczne (zamiast całkowitego zwolnienia z podatków), o odroczeniu spłaty rat kredytów, czy też o uruchomieniu programu nisko oprocentowanych pożyczek (które przecież trzeba będzie zwrócić).

Nie wykluczone jednak, że w Twoim przypadku program ten może Ci się akurat opłacić.

5) Sporządź nową ofertę dla klientów – atrakcyjną na czas kryzysu

Mówi się, że potrzeba jest matką wynalazków, a zatem często jakiś innowacyjny pomysł na czas kryzysu może spowodować zwielokrotnienie przychodów w tym trudnym okresie. Historia pokazała wiele takich przypadków.

6) Zróżnicuj źródła przychodów, jeżeli to możliwe

Dywersyfikacja źródeł przychodów jest szczególnie ważna w czasie kryzysu. Jeśli bowiem uzależnisz się od jednego kontrahenta, a on akurat będzie miał kłopoty w czasie kryzysu, to Ty też będziesz je miał. Postaraj się więc poszukać nowych odbiorców Twoich towarów i usług, nawet jeśli mieliby oni przynosić Ci mniejszy przychód niż Twój główny kontrahent.

7) Rozsądnie ogranicz koszty firmy

Proponuje Ci, abyś krytycznie popatrzył i jeszcze raz ocenił koszty Twojej firmy. Być może są tam wydatki, które mógłbyś ograniczyć. Być może nie będziesz już np. potrzebował trzech numerów telefonu, ale wystarczy Ci jeden.

8) Wypowiedz umowę najmu lokalu, jeżeli nie będziesz w najbliższym czasie z niego korzystał

I tak, w przypadku Patryka oszczędność z tytułu czynszu najmu wyniesie 6.000 zł w ciągu trzech miesięcy.

Pamiętaj jednak, że obowiązuje Cię termin wypowiedzenia wynikający z umowy najmu, przez który nadal będziesz musiał płacić czynsz.

Radzę Ci jednak, abyś w takiej sytuacji zaproponował Wynajmującemu rozwiązanie umowy najmu za porozumieniem stron ze skutkiem natychmiastowym. Jeżeli się zgodzi to nie będziesz już musiał płacić czynszu najmu w tym okresie.

9) Wypowiedz wszystkie umowy, które powodują niepotrzebne koszty

Zapoznaj się jeszcze raz ze wszystkimi umowami, które obecnie Cię wiążą, a powodują niepotrzebne koszty. Być może w części z nich jest zapis o możliwości wcześniejszego ich rozwiązania.

10) Sprzedaj niepotrzebne przedmioty

I tak przykładowo – być może w ramach firmy posiadasz dwa samochody, zaś w praktyce potrzebujesz tylko jednego. Jeżeli tak jest to go sprzedaj, a zyskasz dodatkowe pieniądze i jednocześnie oszczędzisz na kosztach utrzymania niepotrzebnego pojazdu.

11) Zawieś działalność gospodarczą, jeżeli nie zatrudniasz pracowników

Jeśli obecnie nie jesteś w stanie uzyskać jakiegokolwiek przychodu z działalności, albo też Twoja firma zarabia znacznie mniej niż zwykle to zastanów się nad zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej na czas nieokreślony.

Musisz jednak wiedzieć, że nie każdy przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą, ale tylko ten, który nie zatrudnia pracowników.

12) Ogranicz planowane inwestycje, które po wybuchu kryzysu nie mają już szans

Być może planowałeś w najbliższych latach wielkie inwestycje, których obecnie nie będziesz mógł już zrealizować. Przykładowo, jeżeli jesteś deweloperem i zamierzałeś w najbliższych latach budować nowe osiedle to rozważ dokładnie, czy ta inwestycja ma szanse powodzenia po wybuchu aktualnego kryzysu. Jeśli dojdziesz do wniosku że nie – to z niej zrezygnuj póki możesz, a unikniesz niepotrzebnego brnięcia w oczywistą klapę finansową.

13) Ogranicz zatrudnienie

Jest to bardzo trudna decyzja, choć czasami nieunikniona. Nie zapomnij bowiem tego, że to pracownicy są najcenniejszą wartością Twojej firmy. Pamiętaj więc o tym, aby Ci którzy najbardziej stanowią o jej sile, zostali z Tobą.

14) Jeżeli stałeś się niewypłacalny to przeprowadź restrukturyzację lub złóż wniosek o upadłość

Jeżeli Twoja firma stała się jest niewypłacalna to zgodnie z prawem powinieneś przeprowadzić restrukturyzację lub zgłosić wniosek o upadłość.

Niewypłacalność powstaje wówczas, jeżeli utraciłeś zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Dzieje się tak z reguły wtedy, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące, a w przypadku firm nie będących osobami fizycznymi – gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.

15) Zlikwiduj działalność gospodarczą, jeżeli nie ma ona szans powodzenia

To bardzo trudna decyzja. Jeśli jednak jesteś w takiej sytuacji, że dalsze funkcjonowanie firmy jedynie powiększa Twoje straty, a ona sama już nie zarabia i nigdy nie będzie to powinieneś to uczynić.

Na zakończenie życzę Wam wszystkim mądrego i pozytywnego rozstrzygnięcia w zakresie swojej firmy oraz dużo zdrowia i bezpiecznego przeczekania okresu koronawirusa 🙂

Jeżeli Państwu podoba się idea niniejszego bloga to proszę o jego udostępnienie, polubienie lub skomentowanie – dzięki temu ma on szanse dotarcia do szerszego kręgu odbiorów, a być może wśród nich są osoby, które bardzo potrzebują zawartych w nim informacji. Polecam także zapisanie się na mojego Newslettera – wtedy nie umknie Ci żaden odcinek tego bloga.

Niniejsze zdjęcie wykonałem na Wyspie Palma Jumeirah.